3- TİCARİ KÂR
Sanayi Sermayesi ve
Ticari Sermaye
Artı-değer, üretim süreci içinde, işçi
sınıfının emeği ile yaratılmıştır. Artı-değere, ilkin işletme sahibi olan sanayi
kapitalisti sahip çıkar. Artı-değer, ticaret kapitalistleri dahil, sömürücü
sınıfın bütün öteki gruplarına, sanayici kapitalistten geçerek gider. Sanayi
kapitalisti, artı-değerin bir bölümünü neden tüccara bırakır? Kapitalist
ekonomide, üretilen metalar, satışa çıkarılır. Bundan dolayı, metaların yalnızca
üretilmiş olması yeterli değildir. Onların bir de satılma işi vardır. Sanayici
kapitalist, genel kural olarak metaını, tüketiciye ulaştıracak olan tüccara
satar.
Tüccar kapitalistin görevi,
meta-sermayeyi para-sermayeye çevirmekten ibarettir. Eğer ticaret kapitalisti
olmasaydı, sanayici kapitalist, yerel ticarethaneler açmak ve onları işletmek
için tezgahtar vb. tutmak amacıyla ek bir sermayeye gereksinme duyacaktı. Ama
sanayici kapitalist bunu tüccara bıraktı. Toplumsal planda, ticari sermaye,
tamıtamına sanayi sermayesinden ayrılan ek sermayeyi oluşturur; bu sermaye,
kârın bir bölümünden yararlanan tüccar kapitalistlerin sermayesi şeklinde,
sanayi sermayesinin karşısına çıkar. Tüccarların aldığı kâra, ticari kâr denir.
[sayfa 129]