İKTİDAR İKİLİĞİ ÜZERİNE
HER devrimin temel sorunu, iktidar sorunudur.
Bu sorun aydınlatılmadıkça devrimde kendi rolünü bilinçli bir biçimde
oynamak ve hele devrimi yönetmek söz konusu olamaz.
Devrimimizin bir
iktidar ikiliği
yaratmış bulunmak gibi büyük bir özgünlüğü var. Önemi her şeyden önce
kavranması gereken bir olgu bu: onu anlamadan ileri gitmek olanaksız. Eski "formül"leri,
örneğin bolşevizmin eski formüllerini tamamlayıp, düzelmesini bilmek gerek;
çünkü onlar her ne kadar genellikle doğru çıkmışlarsa da, somut uygulamaları
farklı
olmuştur. Bir iktidar ikilliğini eskiden
kimse ne düşünür, ne de
düşünebilirdi.
[sayfa 16]
İktidar ikiliği neye dayanıyor? Geçici
hükümetin,
burjuvazi
hükümetinin yanında, henüz güçsüz, tohum durumunda, ama gene de gerçek, söz
götürmez ve büyüyen bir varlığı olan
bir başka hükümetin: işçi ve
asker vekilleri Sovyetlerinin kurulmuş bulunmasına.
Bu ikinci hükümetin sınıf bileşimi nedir?
Proletarya ile (asker üniforması altındaki) köylülük. Siyasal niteliği nedir?
Devrimci bir diktatörlük, yani merkezî bir devlet iktidarı tarafından
yayınlanan
bir yasaya değil, ama doğrudan doğruya devrimci bir
zorlamaya, halk yığınlarının aşağıdan gelen dolaysız girişkenliğine dayanan
bir iktidar. Bu iktidar, alışılmış tipteki parlamenter burjuva demokratik
bir cumhuriyette genellikle var olan ve ileri Avrupa ve Amerika ülkelerinde
şimdiye değin üstün gelen iktidardan bambaşkadır. İşin özü burada olmakla
birlikte, çoğu kez unutulan, yeterince düşünülmeyen bir şeydir bu.
Bu
iktidar, 1871 Paris Komünü ile
aynı tipte bir iktidardır ve başlıca
belirtici özellikleri de şunlardır: 1) iktidar kaynağı, bir parlamento
tarafından daha önce tartışılmış ve onaylanmış bir yasa değil, ama halk
yığınlarının dolaysız, yerel, aşağıdan gelen girişkenliği, yaygın bir deyimi
kullanmak gerekirse, dolaysız bir "zorlama"dır; 2) halktan ayrı ve halka
karşı kurumlar olan polis ve ordunun yerine, tüm halkın doğrudan
silahlanması geçmiştir; bu iktidar altında, kamu düzeninin korunmasını
silahlı işçiler ve köylüler, silahlı halk,
kendileri gözetirler; 3)
memurlar topluluğu da, bürokrasi de, halkın dolaysız iktidarı ile
değiştirilmiş, ya da hiç değilse özel bir denetim altına konmuştur; yalnızca
görevler seçimle gelinen görevler olmakla kalmaz, ama basit vekiller
(mandataires)
durumuna getirilmiş görevliler
(titulaires) de, halkın ilk isteği
üzerine
görevden alınabilir (révocable) durumdadırlar; bunlar, yüksek maaşlı "arpalıklar"dan
yararlanan ayrıcalıklı, burjuva bir topluluk olmaktan çıkıp, maaşları iyi
bir işçinin alışılmış ücretini
geçmeyen "özel bir sınıf"
[sayfa 17] işçi durumuna gelirler.
Özel bir devlet tipi olarak Paris Komününün
özü işte burada, ve
yalnızca buradadır. Plehanov'lar (marksizme ihanet etmiş bulunan
mahut şovenler), Kautsky'ler ("merkez"ciler, yani şovenizm ile marksizm
arasında bocalayan kişiler), ve genel olarak bugün egemen olan bütün
sosyal-demokratlar, sosyalist-devrimciler ve benzerleri, işte bu özü
unutmuşlardır.
Bunlar işin içinden boş sözlerle çıkar, susku
içine kapanır, sıvışır, devrim nedeniyle birbirlerini bin kez kutlarlar, ama
işçi ve asker vekilleri Sovyetlerinin
ne olduklarını düşünmek
istemezler. Bu Sovyetlerin var oldukları kadarıyla, onların iktidar
oldukları kadarıyla, Rusya'da Paris Komünü
tipinde bir devletin var
olduğu apaçık gerçeğini görmek istemezler.
"Kadarıyla" dedim. Çünkü bu tohum durumunda
bir iktidardan başka bir şey değil: burjuva geçici hükümet ile doğrudan bir
uzlaşma aracıyla, ve çeşitli edimsel ödünler aracıyla, bu iktidar, kendi
konumlarını, burjuvaziye kendisi
teslim etti ve buna devam ediyor.
Neden? Çheydze, Çereteli, Steklov ve
hempaları bir "yanlışlık" yaptıkları için mi? Yok canım! Bir ham kafa bunu
düşünebilir, ama bir marksist değil. Bunun nedeni, proleterler ile
köylülerin
yetersiz bilinç derecesidir. Küçük-burjuva konumlarıdır,
işçilerin bilincini aydınlatacak yerde
karartmalarıdır, küçük-burjuva
yanılsamaları çürütecek yerde
yaymalarıdır, yığınları burjuvazi
etkisinden kurtaracak yerde, yığınlar üzerindeki burjuvazi etkisini
pekiştirmeleridir bu önderlerin "yanlışlık"ı.
Bu, bizim arkadaşların da, "yalnızca"; Geçici
Hükümeti hemen devirmek gerekli mi? sorusunu sorarken, neden o kadar çok
yanlışlık yaptıklarını anlatmaya yetmiş olmalı.
Yanıtlıyorum: 1) devirmek gerekli, çünkü bu
hükümet, ne barış, ne ekmek ne de tam özgürlük
verebilecek, oligarşik,
[sayfa 18] burjuva ve halka dayalı olmayan bir hükümettir; 2) bu
hükümet şu sırada devrilemez, çünkü o, işçi vekilleri Sovyetleri ile, ve en
başta da en önemli sovyet olan Petrograd Sovyeti ile dolaysız ve dolaylı,
açık ve gerçek bir
uzlaşmaya dayanıyor; 3) bu hükümet, genel olarak,
alışılmış yöntemle devrilemez, çünkü
ikinci hükümet tarafından, işçi
vekilleri Sovyeti tarafından burjuvaziye sağlanan
"destek"ten
yararlanıyor: oysa, bu ikinci hükümet, işçi ve köylü çoğunluğunun bilinç ve
istencini doğrudan doğruya dışa vuran, olanaklı tek devrimci hükümettir.
İşçi, tarım ücretlileri, köylü ve asker vekilleri sovyetlerinden daha yüksek
ve daha iyi bir hükümet tipini insanlık daha hazırlamadı, ve biz de bugüne
değin görmedik.
İktidar durumuna gelmek için, bilinçli
işçiler çoğunluğu kazanmalıdırlar: yığınlar üzerinde hiç bir zor
uygulanmadığı sürece, iktidara geçmenin başka yolu yoktur. Biz blankici,
yani iktidarın bir azınlık tarafından alınması yandaşları değiliz. Biz
marksist, yani proleter sınıf savaşı yandaşlarıyız; küçük-burjuva
coşkunluklara karşıyız, sonuna değin şovenizme, söz ebeliğine, burjuvazi
kuyrukçuluğuna karşıyız biz.
Proleter komünist bir parti kuralım;
bolşevizmin en iyi yandaşları bu partinin öğelerini daha önce yaratmış
bulunuyorlar; bir proleter sınıf eylemi için bir araya gelelim, ve
proleterler,
yoksul köylüler, gitgide artan sayılarla bize
katılacaklardır. Çünkü
yaşam,
"sosyal-demokratlar"ın, Çheydze, Çereteli, Steklov ve başkalarının, "sosyalist-devrimciler"in,
daha da "arı" küçük-burjuvaların vb., vb. küçük-burjuva kuruntularını, her
gün daha çok dağıtacaktır.
Burjuvazi, burjuvazinin tek bir iktidarından
yanadır.
Bilinçli işçiler, işçi, tarım ücretlisi,
köylü ve asker vekilleri Sovyetlerinin tek bir iktidarından, serüvenlerle
değil, ama proletaryanın bilincini
aydınlatarak, onu burjuvazinin
etkisinden
kurtararak
hazırlanmış tek bir iktidardan yanadırlar.
[sayfa 19]
Küçük-burjuvazi -"sosyal-demokratlar",
sosyalist-devrimciler, vb., vb.- duraksamaları ile bu aydınlatmayı, bu
kurtuluşu
engelliyor.
Karşı karşıya bulunan
sınıflar
arasındaki gerçek güçler ilişkisi işte böyledir. Görevlerini belirleyen de
işte bu ilişkidir.
Pravda, n°
28, 9 Nisan 1917
imza: N. Lenin.